Overblog
Editer l'article Suivre ce blog Administration + Créer mon blog
16 novembre 2009 1 16 /11 /novembre /2009 21:04
ddk 17 nov. 2009

Ama zik, ama tura Tamazɣa teɣleb Maser
Cacneq (950 sɛ), Kutama (956), Ɛebban (1956), Izegzawen(2009)

Kra tekka ddurt ideg ara d-tili temlilit n terbaεt taɣelnawt mgal Maser ; ttasen-aɣ-d yisallen sya d sya, ama d ayen i yaɣ-d-nnan wid i nessen, neɣ ayen i d-nelqe deg walɣagduden belli : « Imezdaɣ n Lmerruk, Tunes neɣ Libya, … akk imezdaɣ n Tefriqt n Ugafa ddan d yizegzawen ». Ula d inelmaden imucaɣ n Mali d Nijer mi ten-nemlal da di Bgayet, sbegnen-aɣ-d lfer-nsen d usaned-nsen i terbaεt taɣelnawt. « Di laqiqa, d tamazɣa i yuraren mgal Maser », akka i yaɣ-d-yenna yiwen seg wid i nesteqsa. S rbe-a n yizegzawen, ad tuɣal tmazɣa teɣleb Maser rebεa n tikal i teɣzi n umezruy.  Aɣlab amezwaru, yella-d asmi i yekcem ugellid Cacneq ɣer tmurt-a n yiferεuniyen. Din yesbedd adabu-s i teɣzi n 21 n yiseggasen (seg 945 armi d 924 send Ɛisa) ; llan daɣ wid i d-yeqqaren belli aya yera-d deg useggas n 950 sɛ Imaziɣen ɣelben Maser i tikelt tis snat di tallit tineslemt. Deg useggas n 969, teɣli gar yifassen n ddula tafaimit i tesbedd teqbilt tamaziɣt Kutama (tamurt n leqbayel n wass-a). Ifaimiyen ekmen di Maser seg useggas 969 armi d 1171 ; d nutni i d-yeslulen tamdint n Lqahira (le Caire) ideg bnan lğameε n El-Azher i mazal ar wass-a.  Ma yella d aɣlab wis tlata, yella-d di tallit tamirant, tallit n tegrewla n 54, anida adabu n Maser yebɣa ad iebber ɣef tegrewla n yizzayriyen. Lameεna, ameɣras Ɛebban Reman yeɣleq-as abrid s tiktiwin-is deg ugraw n 20 ɣuct 1956. Wid yennejmaεen d Ɛebban deg ugraw-a umi sawalen daɣen « Agraw n Ssumam », mtafaqen ɣef  “Usezwer n rray adaxli ɣef win ara d-yasen seg lberrani”. S wakka i yas-ɣelqen tiwwura i udabu amasri n tallit-nni.   Wissen kan ar zdat acu ara yilin ? Aas i yessaramen akken ad testeɣleb tmazɣa ɣef tmurt n Maser d tid n usammer alemmas deg uric n yidles. Aya mebla ccek ad yeru ma yella iduba n tmura n tmazɣa εawnen inauren-nsen, akken i txeddem Maser i wid-ines.

Mokrane Chikhi

Partager cet article
Repost0

commentaires

Présentation

  • : La confédération des Iflisen Umellil
  • : Un des objectifs est de reconstituer la grande confédération qui regroupait les 14 aarchs des Iflisen Umellil avant la colonisation française. Le but est de rétablir les liens interrompus et de promouvoir la solidarité inter-arche. Nous visons également à consolider les liens entre la diaspora et leur région d'origine. Réecrire l'histoire des Iflisen et préserver leur patrimoine matériel et immatériel .
  • Contact

Recherche

Liens