Ass n lḥedd 25 di cutember 2011 i yemḍel umeγnas n tmaziγt Nur Uld Σmara di taddart-is. Aṭas i d-yerzan γer Koukou, taddart anida ilul, i wakken ad as-beqqin slam i tikelt taneggarut. Usan-d si yal tama : si Bgayet, si Tubiret, si Lezzayer tamanaγt akked temnaḍin-nniḍen. Usan-d icennayen am Zedek Mouloud, Hacene Ahres d Naar, rzan-d yimdanen n tsertit d yidles am Abdenour Abdeslam d wiyaḍ, ḥeḍren yimeddukal-is n Berbère TV, meεna wid i d-yusan s ṭṭaqa d wid ukkud yecrek azaglu deg uselmed n tmaziγt : iselmaden-nni n 1995. D nutni i yemmugren tafekka-s mi d-tewweḍ γer Lezzayer, d nutni i ibedden s yiseγ γer tama n twacult-is ass-nni n temḍelt. Bedden s yiseγ acku xas ḥezznen ass-nni, ferḥen imi i snen yiwen urgaz am wa. Dγa γef wanect-a nnan-d kra n yimeddukal-is :
Abdenour Abdeslam : mačči kan yuklal anect-a, yettalas-aγ-t. Amennuγ-is yettkemmil…
Lasheb Ramdane : lmut-is tḥuza-yi aṭas, ur nebni ara fell-as. Nur d argaz, d tudert, d asirem…
D. Fahem : sneγ-t kan s ttawil-agi n Facebook, yezga yettweṣṣi-yi-d γef tmaziγt, yettarra-yi-d asirem di ddunit yal mi ara tuqelqeγ. Iγaḍ-yi aṭas aṭas…
H. M : nekk ur sliγ ara yehlek. Yenser-aγ kan akka. Acu kan, ass-a ẓran medden d acu-t urgaz-agi. Ihi, akken i as-yenna winna :’’win yebγan ad yidir, yemmet.’’
Akka i aγ-d-nnan yimeddukal-is, akka i ttxemmimen wid i d-yusan γer din. Nekni, mi nwala imdanen iḥedren din, nesteqsa iman-nneγ, ‘’Ma d tafsut i d-yuγalen, mi akka i d-yuγal Nur si lγerba ?’’ Lemmer ad iwali kra deg-sen yezmer ahat ad as-yini :’’mebla Rebbi dγa ma mmuteγ !!!’’
Hocine. M
Ddurt-agi yezrin,Asqamu unnig n timmuzγa, sudsen-d yiwet n temlilit taγelnawt n tsuqelt n wedlis azzayri yurran s tutlayt n tefransist γer tmaziγt d taεrabt deg wexxam n yedles n Lmulud At Mεemmar n temdint n Tizi-Wezzu s teγzi n ssin n wussan, ass n 28 d 29 ctember 2011. Tulya n temlilit-agi s wudem unṣib, yefkka-t-id uεeggal amenzu n lwilaya n Tizi-Wezzu, Mass Bouazghi Abdelkader.
Tazwara n temlilit, awal yuγal i Mass Youcef Merrahi, anda i d-yemeslay γef yeswi n temlilit sumata, d wayen i iwulmen ad t-xedmen sya γer zdat.. Amaray amatan n HCA, yemeslay-d γef leqdic i txeddem tesqamut-is akken tutlayt tamaziγt ad tettwjared di tgemmi n yidles Azzayri. Dγa yefka-d amedya γef temliliyin i ixeddem deg temnaḍin yemgaraden n tmurt n Lzzayer. Yenna : " azal n 20 γer 30 n temliliyin i icuban timlilit-a i d-yessudus uqeqamu unnig n timmuzγa, yal aseggas, amedya n temliliyin n Ouargla, Ain Temouchent d Jijel". Yrna uenna-d : " Iswi n leqdic-nneγ, akken a d-nessiweḍ tiγri n tmaziγt deg lwilaya γer tayeḍ, i wesnarni n yidles Azzayri, xarṣum tira, di 03 n yidisan, tamaziγt, taεrabt d tefransist". Syen, iεeggalen yellan din, snemren merra γef leqdic n wesqamu unnig n timmuzγa d umennuγ-is i lfayda n tmaziγt.
Labeεda tuttriwin-agi merra, awal yuγal i Mass Bouazghi Abdelkader lwali n Tizi-Wezzu, i yeldin timlilit-agi s wudem unṣib, syen yesenmer γef leqdic i d-yettheqqi wesqamu unnig n timmuzγa amedya n temlilit-agi, syen yemeslay-d γef wazal tesεa tsuqqelt deg yedles d tgemmi, γef waya yenna « timlilit-agi terra-d i teγri n umezruy i wesnarni n tsekla Tazzayrit, d tmucuha akk d tmedyazt», syen yenna dakken tasuqqelt tbennu taγarma, ilaq i yimazzagen (specialistes) ara-iqedcen deg weḥric-agi i wesnarni n yedles Azzayri. Ahil n temlilit d amarkanti, azal n 15 n yimzziknen s isental yemgaraden. Imzziknen-agi d iselmaden akk d yimnuda isdawiyen deg temnaḍin yemgaraden n tmurt n Lzzayer.
Islam Bessaci
Asali seg Montréal
Muḥammed Fellag, asaru aneggaru deg yettakki d asebgar (acteur) amenzay, s yisem Monsieur Lazhar n umsufeγ akikibi Philippe Falardeau, yewwi amakan amenzu di Tafaska tagraγlant n usaru n Toronto, tis 36, yessullin leqdic-ines azal n ddurt-aya, telha-d deg ufran n isura i temzizlin n yuskaren (Oscars).
Tafaska-ya mzazlen deg-s 268 isura iγuzfanen d 68 isura iwezlanen d-ikkan si 59 tmura. Asaru-ya leḥsab imfernen (critique) di sinima n Canada yezmer ad ittekki di yal tifaskiwin tigraγlanin timuqranin am tid n Cannes neγ Venise.
Ma si tama n umsufeγ-ines Falardeau, yerran tajmilt i Fellag, yenna «usaru-ya nnig tmacahutt i-d-yettawi γas telha amer mačči d Fellag akked staff atikiniki, ur yettaγ ara aḥric amezwaru».
Akka Fellag s Monsieur Lazhar, yedda asurif ar zdat, degmi i yettwasen deg umezgun akk d tira n sin wungalen s tefransist. Falardeau yqesden ad yessali asaru-ynes i yellan d tamezgunt tura, daγ i turar Evelyne de la Chenelière γef timiniget d wazal-is, yemlal di Paris d waṭas n isebgaren n Tamazγa, γas d wid ifazen maca yiwen ur s-yeččur tiṭ sen ad yemlil Fellag. Falardeau timlilit-nsen γas ur d-yenna ara acḥal teqqim, γur-s dayen yessuli usaru.
Monsieur Lazhar, iḥekkud tamasalt n yiwen wergaz yrewlen melba lekwaγeḍ si Tmazγa ar Montréal (Québec) di Kanada deg isseggasen n 90, send ad tiḥris taswiɛt am tura. Yekcem ad isγer deg uγerbaz amenzu imi yuγal deg ugdi n yiwet n tselmadt yenγan iman-is daxel n uγerbaz. Degmi ulac win neγ tin yeṭṭfen amkan-is, lakul yuγal d asgen asemmaḍ ama ar warrac d iselmaden ama ar ixxeddamen n iḍen. Lazhar yeqbel armi kra wussan arrac-is rran-t am babatsen armi kra wehmen kra usmen. Iffeγ wawal fell-as bdan ineżman-is akk d imḍebren n timinegt…
Falardeau yenna « Monsieur Lazhar yenza ar Lalman, Swis, Spanyul. Daγen 13 n tmura gara-sen-t Fransa, i wumi yehwa usaru-ya. Nek tanuzi-ynes ar Fransa d targit, imi asebgar-is d Azzayri, gar Fransa d Lzayer asaγ-nsent lqay, daγen asaru-ynu yettmeslay-d ugar γef lemḥiba n tmeslayt tafransist, maca γas ur ihewwa ara i kra, tafransist n uzzayri tufrar aṭas γef tin n Ikibikiyen »
Akka Fellag atan f umnar n tarrazin tigraγlanin, γas mačči si tmurt-is i-d-kkan-t maca ad rren-t azal igerzen i warraw-is di
timinegt. D Lzayer ula d nutni.
Nasser Uderγal M.
asalisegmontreal@hotmail.ca